رییس دانشگاه علوم پزشکی کرمان درباره امکان اجرای طرح آمایش سرزمینی در حوزه علوم پزشکی، گفت: با توجه به اینکه دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور در عین حال دو مسئولیت سنگین آموزش و ارائه خدمات پزشکی را برعهده دارند، به نظر می‌رسد که اجرای کامل طرح آمایش سرزمینی در این حوزه غیرممکن باشد.
دکترعلی اکبر حقدوست در گفت‌وگو با خبرنگار«دانشگاهی» خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، با اشاره به اینکه وزارت بهداشت در ایران یک وزارت ترکیبی است که هم کار خدماتی و هم کار علمی را برعهده دارد، اظهار کرد: در نتیجه این ادغام بین آموزش و ارائه خدمات درمانی مفهوم آمایش در وزارت بهداشت پیچیده تر از سایر بخش‌های کشور است و نیازمند یک نوآوری است؛ چرا که ادغام دو بخش آموزش و ارائه خدمات پزشکی تجربه خاص ایران در بین تمام کشورهای دنیا است.
وی با تاکید بر اینکه در اجرای طرح آمایش سرزمینی در وزارت بهداشت نوعی ابهام وجود دارد، خاطرنشان کرد: برای بنده به عنوان یکی از متولیان بخش آموزش و سلامت چگونگی اجرای طرح آمایش در دو زمینه آموزش و ارائه خدمات که گاه حتی نتایج متضاد و متناقض با یکدیگر دارند، سوال بزرگی است.
حقدوست با اشاره به اینکه طرح آمایش سرزمینی در دو سطح علمی و خدماتی در وزارت بهداشت قابل اجراست، افزود: در مورد آمایش علمی لازم است سعی شود تا با توجه به زیرساخت‌هایی که در هریک از مناطق کشور وجود دارد و با اتخاذ یک نگاه عدالت‌محور امکانات موجود در کشور در همه دانشگاه‌های علوم پزشکی به تناسب تقسیم شود.
وی ادامه داد: مشاغل مختلف در هر منطقه بیماری‌های رایج منطقه‌ای، وضعیت اجتماعی و حتی حوادث و سوانح و بلایای طبیعی مناطق مختلف کشور می‌تواند به صورت بالقوه زمینه‌ای را برای ارتقاء رشد علمی علوم پزشکی ایجاد کند.
رییس دانشگاه علوم پزشکی کرمان درباره اهمیت توجه به نیروی انسانی در اجرای طرح آمایش سرزمینی، خاطرنشان کرد: اگر نیروی انسانی علوم پزشکی در زمینه خاصی در کشور قوی باشد لازم است از این نیروی علمی استفاده بهینه شود. مدل استفاده بهینه و صحیح از نیروی انسانی در علوم پزشکی در دنیا، کشور اسکاتلند است که با وجود محدودیت‌های زیاد به دلیل حضور چند پزشک پیشکسوت توانست به یکی از قطب‌های پزشکی علمی دنیا تبدیل شود.
به گفته وی توجه به زیرساخت‌های انسانی سخت‌افزاری و همچنین نگاه عادلانه به تمام نقاط کشور می‌تواند در اجرای درست طرح آمایش سرزمینی در زمینه علمی در وزارت بهداشت موثر باشد.
حقدوست همچنین با اشاره به اینکه اجرای طرح آمایش سرزمینی در سطح ارائه خدمات پزشکی نیز از دیگر بخش‌های مربوط به اجرای این طرح در دانشگاه‌های علوم پزشکی است، گفت: لازم است در این بخش عدالت‌محوری پررنگ‌تر از توسعه علمی در کشور درنظر گرفته شود.
وی ادامه داد: به خصوص در زمینه فعالیت‌های تخصصی و فوق تخصصی ضرورت ندارد که در همه جای کشور رشد یک اندازه‌ای ایجاد شود. لازم است در این زمینه‌ها سطح‌بندی انجام شده تا هر منطقه به عنوان یکی از قطب‌های ارائه خدمات حوزه سلامت تعیین شود و خدمات مربوط به آن حوزه در همان بخش و استان متمرکز شود.
رییس دانشگاه علوم پزشکی کرمان با بیان اینکه در همه کشورهای دنیا تلاش می‌شود این تعادل در ارایه خدمات پزشکی ایجاد شود گفت: یکی از چالش‌های موجود در اجرای این طرح آن است که معرفی یک استان به عنوان قطب ارائه یکی از خدمات پزشکی و درمانی باعث می‌شود استان‌های همجوار به راحتی با این قضیه کنار نیایند بنابراین لازم است تمامی استان‌های کشور سطح‌بندی شده و هرکدام به یکی از قطب‌های ارائه خدمات پزشکی تبدیل شوند.
وی همچنین با اشاره به اینکه توسعه کمی دانشگاه‌های علوم پزشکی در کشور طی سالیان گذشته به یکی از چالش‌های مهم وزارت بهداشت در حال حاضر تبدیل شده است، تصریح کرد: در گذشته تلاش شد با استفاده از ابزار علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی به توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی برخی مناطق کم‌تر توسعه‌یافته کشور کمک شود و همین امر باعث شد که در حال حاضر در برخی از استان‌های کشور شاهد وجود پنج یا شش دانشگاه علوم پزشکی به طور همزمان باشیم.
حقدوست با تاکید بر اینکه مدیریت و ایجاد هماهنگی بین این دانشگاه‌های علوم پزشکی خود به یکی از چالش‌های مهم وزارت بهداشت تبدیل شده است، خاطرنشان کرد: مدیریت و تقسیم امکانات به ویژه در زمینه‌های تخصصی و فوق تخصصی بین این تعداد از دانشگاه‌های علوم پزشکی یکی از مسائل مهم در زمینه اجرای طرح آمایش سرزمینی است.
به گفته وی، لازم است امکانات در بخش‌های تخصصی و فوق تخصصی به طور متمرکز در برخی از دانشگاه‌های کشور تقسیم شود تا این دانشگاه‌ها بتوانند به قطب‌های علمی و خدماتی تبدیل شوند، زیرا وجود چند قطب قدرتمند در زمینه آموزشی و پژوهشی بهتر از این است که تمامی استان‌ها و دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور به طور یکسان از تمام امکانات بهره‌مند شوند؛ اما خدماتی با کیفیت ارائه ندهند.
رییس دانشگاه علوم پزشکی کرمان درباره تغییر روند رشد کمی دانشگاه‌های علوم پزشکی در کشور اظهار کرد: زمانی یک نهضت دانشگاه‌سازی در کشور به راه افتاد که در حال حاضر توقف و یا برعکس کردن این روند غیرممکن است و تنها می‌توان روند گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی را کند کرد.
وی با اشاره به اینکه یکی از راهکار‌های متعادل ساختن روند رو به رشد ایجاد دانشگاه‌های علوم پزشکی متمرکز کردن این دانشگاه‌ها است، گفت: در عین حال که لازم است هویت دانشگاه‌های ایجاد شده از بین نرود می‌توان فعالیت دانشگاه‌های منطقه را به صورت متمرکز سازماندهی کرد تا هم‌افزایی بیشتری داشته باشند.
حقدوست افزود: با متمرکزکردن فعالیت دانشگاه‌های همجوار می‌توان به روند قطب‌گرایی علوم پزشکی در کشور کمک کرد.
وی درباره زمان اجرایی شدن کامل طرح آمایش سرزمینی در حوزه علوم پزشکی تصریح کرد: به نظر می‌رسد ماموریت‌گرا کردن دانشگاه‌ها با محوریت منطقه‌ای، کشوری و بین‌المللی نه تنها زمان زیادی را صرف کند؛ بلکه غیرممکن باشد.
رییس دانشگاه علوم پزشکی کرمان درباره علت غیرعملی بودن اجرای طرح آمایش سرزمینی اظهار کرد: نمی‌توان در عین حال که دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور وظیفه سنگین ارائه خدمات و بار اجرایی را در حوزه سلامت به دوش می‌کشند به آنها وظایف و اهداف بین‌المللی داد. این دانشگاه‌ها ممکن است به نسبت بتوانند برخی از نقش‌های بین‌المللی را ایفا کنند ولی در زمینه رقابت بین 500 کشور دنیا و 100 دانشگاه علوم پزشکی برتر شکست می‌خورند.
وی در خاتمه همچنین درباره امکان اجرای رسالت منطقه‌ای و کشوری طرح آمایش سرزمینی در حوزه علوم پزشکی، خاطرنشان کرد: در این زمینه نیز طرح آمایش سرزمینی لااقل برای بنده به طور کامل جا نیفتاده است، زیرا دانشجویی که در یکی از دانشگاه‌های علوم پزشکی یکی از استان‌های کشور تحصیل می‌کند در نهایت پس از فارغ‌التحصیلی به عنوان پزشک می‌تواند در تمام استان‌های کشور به ارائه خدمات بپردازد و مفهوم تربیت پزشک بومی به طور کامل جانیفتاده است.
